Edukacja i praca osób z ograniczoną sprawnością

Dariusz Stefaniak

Poszczególni autorzy odnoszą się do wybranych aspektów społeczno-wychowawczych, edukacyjnych i tych, które traktujemy jako docelowe w szeroko rozumianej rehabilitacji społeczno-zawodowej. Eksponujemy różnorodne działania wspierające osoby z niepełnosprawnością w procesie edukacyjnym. Nie mniej istotne są kwestie zachowań prozdrowotnych i działań czy też metod usprawniających osoby z niepełnosprawnością w różnych okresach ich życia, a zwłaszcza w tych, które obejmują okresy dzieciństwa i adolescencji. Zainteresowania kilku autorów obejmują zatem wymienione wyżej etapy życia młodych ludzi. Wreszcie, co znajduje także swoje odbicie w prezentowanych w niniejszej monografii artykułach, kilku autorów eksponuje wagę wykształcenia wyższego wpływającego potencjalnie na zwiększenie szans celem korzystniejszego, przyszłego i stabilnego (poza proponowanymi okresowo praktykami i stażami) sytuowania się na otwartym rynku pracy. Wykształcenie wyższe może – jak pisze Barbara Gąciarz – poszerzać możliwości, wzmacniać szansę aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnościami i być, jak to zauważają również inni autorzy, swoistym naturalnym sposobem na niepełnosprawność. „Nie ma prostych recept na poprawę szans życiowych osób niepełnosprawnych. Edukacja bez wątpienia powoduje, że szanse na integrację niepomiernie rosną […]. W praktyce przepustkę do osiągania sukcesu i zapewnienia sobie trwałej pozycji społecznej daje przede wszystkim wykształcenie wyższe”. Możemy zatem przyjąć, że wykształcenie wpisuje się w proces aktywizacji zawodowej, która jest – co podkreśla Marcin Garbat – jednak procesem długotrwałym i wymagającym złożonych form działania struktur instytucjonalnych, a w tym instytucji związanych z interesującą nas edukacją i i rynkiem pracy. Niniejsza monografia nosi tytuł Edukacja i praca osób z ograniczoną sprawnością. Całość obejmuje, obok Wprowadzenia autorstwa redaktora tomu, dwanaście artykułów. Część spośród nich przygotowali interesujący się powyższą problematyką młodzi, jeszcze studiujący autorzy i są wśród nich także osoby z niepełnosprawnościami. Problematyka ta jest naturalnie obecna nie tylko w procesie stricte edukacyjnym, ale i wychowawczym i obejmuje w prezentowanej pracy wybrane aspekty zarówno rehabilitacji zdrowotnej, jak i społecznej. Monografię otwiera artykuł Jakuba Gamracego, studenta i jednocześnie absolwenta naszej Uczelni, poświęcony społecznym reakcjom i odniesieniom dotyczącym osób dotkniętych niepełnosprawnością. Tytuł artykułu Rola biblioterapii w pracy z osobami niepełnosprawnymi wydaje się jednoznacznie symptomatyczny. Jednak autor – poza stereotypowym postrzeganiem osób niepełnosprawnych – podkreśla i to, że konieczna jest kompleksowa rehabilitacja i działania mające na celu szerzenie rzetelnych informacji na temat osób niepełnosprawnych. Z kolei Jolanta Bielawska w artykule pt. Zachowania zdrowotne osób z niepełnosprawnością fizyczną i ich wpływ na przyszłość pacjenta. Wybrane zagadnienia uznaje opisywane zachowania za jedne z ważniejszych w dbałości o indywidualne zdrowie, także w odniesieniu do kategorii doświadczających niepełnosprawności. W artykule pt. Usprawnienie dzieci niepełnosprawnych intelektualnie – charakterystyka wybranych metod autorka Grażyna Maciak, omawiając wybrane metody usprawniania, wykazuje między innymi ich multiplikacje, co – jak sądzi – pozwala skuteczniej przezwyciężać trudności życiowe omawianej kategorii dzieci niepełnosprawnych. Wojciech Gawlik, student PWSZ im. Witelona, w artykule pt. Uczeń z chorobą przewlekłą w twojej klasie przedstawia pojęcia dotyczące chorób przewlekłych i wybrane ich rodzaje. Autor opisuje sytuację dziecka chorego przewlekle. Oddzielną kategorię zamieszczonych w niniejszej monografii artykułów stanowią opracowania poświęcone trzem wybranym metodom terapeutycznym wspomagającym rozwój dziecka z niepełnosprawnością. Zostały one przygotowane przez studentów – absolwentów naszej Uczelni. I tak: Aneta Malitz w artykule pt. Muzykoterapia jako metoda wspomagająca rozwój dziecka z niepełnosprawnością wypowiada się na temat muzykoterapii, a Natalia Chojnacka w artykule pt. Dogoterapia jako metoda wspomagająca rozwój dziecka z niepełnosprawnością opisuje terapię z udziałem zwierząt i przedstawia przypadek dogoterapii, zaś Marek Szalkiewicz w artykule pt. Rola biblioterapii w pracy z osobami niepełnosprawnymi odnosi się do biblioterapii. Wymienieni autorzy tym samym potwierdzają swoje podstawowe kompetencje co do wiedzy i zastosowań terapeutycznych wobec osób niepełnosprawnych. W kolejnym artykule pt. Postrzeganie studentów z niepełnosprawnościami w Uniwersytecie Ekonomicznym w Poznaniu (przez studentów pełnosprawnych, dop. D. S.) Katarzyna Lis przedstawiła także wyniki własnych badań. W konkluzji autorka zwraca uwagę między innymi na to, że pewnym problemem w życiu społeczności akademickiej – co jest ważne i co trzeba uwzględnić w pracy wychowawczej – są niewłaściwe postawy studentów pełnosprawnych wobec studentów z niepełnosprawnościami. Podobnie opinie studentów, chociaż w innym zakresie, badała Alicja Zieńko, studentka PWSZ im. Witelona w Legnicy. Wyniki tych badań znajdujemy w artykule pt. Działania Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy na rzecz studentów niepełnosprawnych. Autorkę interesowały opinie respondentów na temat działań wspierających proces edukacyjny ze strony Uczelni na rzecz studiujących osób z niepełnosprawnością prawną. Uczelnia stara się być „Uczelnią bez barier”. Wsparcie studiujących z ograniczoną sprawnością obejmuje szereg działań, które można scharakteryzować jako dobre praktyki. Znajdują one swoją regulację także w stosownych regulaminach Uczelni, w których wymienia się takie działania jak na przykład: poradnictwo dotyczące wyboru ścieżki edukacyjnej i zawodowej, organizowanie szkoleń obejmujących przekazywanie wiedzy na temat pracy ze studentami będącymi osobami niepełnosprawnymi, organizowanie zajęć uzupełniających i wyrównawczych, wsparcie asystenckie, aktywizacja samorządowa. Działania te obejmują także zakup sprzętu i urządzeń wspomagających proces dydaktyczny. W kolejnym artykule pt. „Doświadczenia edukacyjne studenta z niepełnosprawnością” autorstwa Sylwii Bartkiewicz i Konrada Stępniewskiego, studentów z Uniwersytetu Zielonogórskiego, znajdujemy swoiste case study – prezentacje własnych doświadczeń edukacyjnych. Autorzy udowadniają, co jest bardzo optymistyczne, że niepełnosprawność nie musi być przeszkodą w zdobywaniu wykształcenia. Aktywność samorządowa studentów z niepełnosprawnością została potraktowana jako przykład „dobrej praktyki” integracyjnej i aktywności społecznej. Została ona przedstawiona w artykule Dariusza Stefaniaka i Jana Wojtasia zatytułowanym Aktywność samorządowa studentów z niepełnosprawnościami jako przykład dobrej praktyki integracyjnej. Z kolei Robert Ryszko w artykule pt. Wybrane aspekty edukacji i pracy osób z ograniczoną niepełnosprawnością zwraca uwagę na tak ważne zagadnienia jak zalety i wady rynku edukacyjnego i rynku pracy oraz prawne wsparcie osób niepełnosprawnych przy pomocy nowych technologii i innowacji. Powyżej scharakteryzowana zróżnicowana zawartość merytoryczna poszczególnych opracowań nie wyczerpuje naturalnie problematyki funkcjonowania w różnych obszarach osób z niepełnosprawnością. Wpisuje się ona w nurt ciągle żywotnych zainteresowań i rozważań nad tego typu zagadnieniami. Jest też wyrazem zainteresowań PWSZ im. Witelona w Legnicy – Uczelni, która podejmuje szereg istotnych działań wspierających studiujące osoby z niepełnosprawnościami. Niektóre z tych działań zostały przedstawione w niniejszej monografii. Studiujące osoby z ograniczoną niepełnosprawnością są także – co można już dzisiaj uznać za standard – beneficjentami uczelnianych projektów badawczych, dydaktycznych, szkoleniowych czy wychowawczych. Poszczególne artykuły przedstawione w monografii mogą być – co jest także intencją redaktora tomu – przydatne w procesie dydaktycznym. Są one pewnym uzupełnieniem i kontynuacją problematyki funkcjonowania osób z niepełnosprawnością w cytowanym powyżej tomie pt. Uwarunkowania aktywności edukacyjnej i zawodowej osób niepełnosprawnych, a także w dwu kolejnych tomach wydawanych przez uczelniane wydawnictwo poświęconych społecznym i medycznym kontekstom funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami. Niezależnie od powyższego trzeba przyjąć, co potwierdzają także wyżej wymienione opracowania, że problematyka funkcjonowania osób z niepełnosprawnością jest istotna i aktualna. Pozostaje w wymiarze standardowym ważnym aspektem rozważań teoretycznych i praktycznych aplikacji dotyczących osób dotkniętych niepełnosprawnością.

Wydanie: 1 (2018)
Objętość: 172 str.
ISBN: 978-83-61389-63-7